Regionale Energie- en Klimaatstrategie

In 2021 hebben alle gemeenten en waterschappen in Regio Hart van Brabant en de provincie Noord-Brabant een Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) gemaakt. Daarin is in kaart gebracht hoe en waar we in onze regio energie kunnen besparen en duurzaam kunnen opwekken. Ook staat erin welke mogelijkheden er zijn voor het duurzaam verwarmen van onze huizen en hoe we onze omgeving kunnen aanpassen aan het veranderende klimaat.

Inmiddels worden de eerste stappen gezet naar de uitvoering van de plannen uit de REKS. Zo is er een Regionale Klimaatagenda vastgesteld, lopen er verschillende lokale initiatieven voor energiebesparing en werken de gemeenten en provincie aan de oprichting van een publiek ontwikkelbedrijf voor de ontwikkeling van wind- en zonneparken in de regio.

Duurzame energie

Ook het afgelopen jaar is er al fors meer duurzame energie opgewekt in Hart van Brabant, waarbij vooral gaat om zonne-energie. Dat is in lijn met de landelijke ontwikkelingen. Eric de Jong, voorzitter van de REKS-werkgroep Elektriciteit: “Onze doelstelling voor ‘zon op land’ gaan we halen, want een deel is al gerealiseerd en een deel zit ‘in de pijplijn’. Ook de ontwikkeling van ‘zon op bedrijfsdak’ gaat voorspoedig. Met de huidige inzichten halen we de geplande opwek uit de REKS 1.0. Voor ‘windenergie’ zijn we nog bezig met een inventarisatie, maar het lijkt erop dat we ook onze winddoelstelling voor 2030 gaan halen.”

Die snelle ontwikkeling leidt echter ook tot uitdagingen, zoals netcongestie - het bereiken van de maximale capaciteit van het elektriciteitsnet. Uitbreiding van de capaciteit van het energienet en innovatie in opslag en gebruik van elektriciteit is daarom nodig, net zoals meer balans in de hoeveelheid zonne- en windenergie om het energienet te ontlasten, aldus het PBL.

Eric Logister, bestuurlijk opdrachtgever REKS en wethouder in Oisterwijk: “We werken in Hart van Brabant al aan energiebesparing, innovaties en oplossingen om het bestaande energienet efficiënter te gebruiken, onder andere met ‘spitsmijden’– het afstemmen van vraag naar en aanbod van elektriciteit. Ook gaan we het energienet efficiënter gebruiken door hubs te ontwikkelen, plekken waar lokaal vraag naar en aanbod van elektriciteit bij elkaar komen.”

Aardgasvrij verwarmen

Het PBL geeft in zijn publicatie ook aan dat warmtenetten belangrijker worden in de regio’s, onder andere door de hoge energieprijzen, energiearmoede, netcongestie en de nieuwe Warmtewet. Zo wordt er meer duidelijk over de gevolgen van elektrificatie in de gebouwde omgeving en alternatieve warmtebronnen, zoals aardwarmte, warmte uit oppervlaktewater en restwarmte uit de industrie.

Ook in Hart van Brabant zijn we bezig met een Regionale Structuur Warmte (RSW) 2.0 en een warmtebronnenanalyse. Astrid Egberts, voorzitter van de REKS-werkgroep Warmte: “Hierin gaan we dieper in op alternatieve (nieuwe) warmtebronnen en de manier waarop we deze het beste kunnen inzetten als alternatief voor aardgas. De uitkomsten hiervan kunnen we gebruiken voor de wijk- en buurtuitvoeringsplannen uit de Transitievisies warmte (TVW).”

Regionale samenwerking

Uit de analyse van het PBL blijkt verder dat regionale samenwerking in alle regio’s essentieel is om de doelen te halen, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Begin 2022 ondertekenden de gemeente Tilburg, Waalwijk, Oisterwijk, Hilvarenbeek, Goirle, Loon op Zand, Heusden, Dongen en Gilze en Rijen daarom samen een intentieovereenkomst om samen met de provincie voor de aanleg van wind- en zonneparken een regionaal publiek ontwikkelbedrijf op te richten.

Maar de samenwerking gaat verder dan alleen tussen overheden. Eric: “Vanaf de start van de REKS-plannen hebben naast overheden ook altijd veel andere partners aan tafel gezeten, zoals woningcorporaties, natuur- en milieuorganisaties, lokale energiecoöperaties, de land- en tuinbouwsector, de waterschappen en de provincie. Daardoor hebben we in de planvorming al veel zaken kunt afstemmen en voorkomen we nu discussie als we de plannen willen gaan uitvoeren.”

Participatie

Hetzelfde geldt volgens hem voor het betrekken van inwoners, zowel door mee te denken in de planfase als door financieel te participeren bij de ontwikkeling van wind- en zonprojecten. Eric: “De ontwikkeling van wind- en zonneparken is een ingewikkeld proces dat we zorgvuldig doorlopen. We streven daarbij uiteindelijk naar vijftig procent lokaal eigendom, maar het is belangrijk om inwoners ook eerder bij de planvorming al te betrekken. Zij moeten hun wensen en bedenkingen kunnen delen, en wij moeten daar goed naar kijken. Dat kan al vroeg in een gesprek, maar ook later formeel met een milieueffectrapportage. Dat hele proces is ook participatie, samen kijken naar de ontwikkeling van een gebied.”

Meer weten? Kijk voor meer informatie op regio-hartvanbrabant.nl/REKS.